Haklı Nedenle İş Akdini Fesheden İşçinin İhbar Tazminatı Talebi

İş akdinin feshi sonrası talep edilebilecek alacaklar kuşkusuz ki İş Hukuku’nun en temel konularındandır. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı da bunların başında gelmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Süreli Fesih” başlıklı 17. Maddesine göre belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce bu durum karşı tarafa bildirilmelidir. Bu bildirim yazılı olmalı ve altı aydan az süre çalışan işçi için iki hafta; altı aydan bir buçuk yıla kadar çalışan işçi için dört hafta; bir buçuk yıldan üç yıla kadar çalışan işçi için altı hafta; üç yıldan fazla süre çalışan işçi için ise sekiz haftalık bildirim-ihbar süresi belirlenmiştir.

Maddede bu sürelerin asgari olduğu ve sözleşme ile artırılabileceği de belirtilmiştir. Bahsedilen bildirim şartı her iki taraf için de getirilmiş olup bu yükümlülüğe aykırı davranan taraf bildirim süresine ilişkin ücret tutarında tazminat ödemek zorundadır. Bu tazminata ihbar tazminatı denilmektedir.

Uygulamada çoğunlukla işçinin işten çıkarılacağı tarihin –kıdemine göre- kendisine bildirildiği ve bu süreye kadar çalıştırıldığı görülmektedir. Bazen de işverenlerce ihbar tazminatı verilerek işçinin iş akdi doğrudan feshedilmektedir.

İşveren tarafından yapılan fesihlerde işçiler çoğunlukla ihbar tazminatını almakta ise de burada asıl tartışılacak husus iş akdini “haklı nedenle” yani İş Kanunu m. 24 uyarınca fesheden işçinin ihbar tazminatı talep edip edemeyeceğidir.

Cevabı doğrudan söylemek gerekir ki işçi, iş akdini her ne kadar haklı nedenle feshetse de ihbar tazminatını talep edemez.

Konu ile ilgili bir Yüksek Mahkeme içtihadında; “Haklı dahi olsa iş akdini fesheden davacının ihbar tazminatına hak kazanamayacağı…” denilmiştir. (Yarg. 9. H.D. 17.10.2012, 2010/26015 E. - 2012/34901 K.)

İş Kanunu’nun 17. Maddesi uyarınca ihbar tazminatı, iş sözleşmesinin feshi sırasında bildirim süresine uymayan tarafın ödeyeceği bir tazminattır. Diğer bir deyişle bu yükümlülük işçinin de üzerindedir.

İş sözleşmesinin 24. Madde kapsamında işçi tarafından feshinde işçi haklı nedenle iş akdini sonlandırdığı için kıdem tazminatına hak kazansa da iş akdini sonlandıran taraf kendisi olduğu için ihbar tazminatı kazanamayacak, diğer bakış açısıyla işverene ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü altında da kalmayacaktır.

Özellikle işçilerin mobbing gibi şartlar altında iş akdini haklı nedenle feshettiği gözetildiğinde ihbar tazminatına hak kazanamaması hakkaniyete aykırı gibi dursa da bu tazminatın niteliği itibariyle böyle bir durumda verilemeyeceği de açıktır. Dolayısıyla iş akdini –haklı nedenle dahi olsa- sonlandıran işçinin bu talebi haksız olacaktır.