Ücretsiz İzne Çıkarılan İşçinin Çalıştırılması

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na 16 Nisan 2020 tarihinde eklenen Geçici 24. Madde ile birlikte korona virüsün yarattığı olağanüstü döneme özgü ücretsiz izin uygulamasına geçilmiştir.

Geçici Madde 24 – (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz. Geçici 24. madde ile işverenlerin korona virüs döneminde büyük ekonomik zararlara uğramamaları amaçlanmıştır. Ancak maalesef uygulamanın başladığı nisan ayından bugüne kadar bu uygulamanın kötüye kullanıldığı da görülmektedir. Nitekim bazı işverenlerin işçisini ücretsiz izne çıkardığı ancak çalıştırmaya devam ettiği, işçinin maaşın bir kısmının fondan gelen parayla üzerinin kendisi tarafından karşılandığına ilişkin çok sayıda haber duymaktayız. Geçici 24. maddenin 2. fıkrasında bu durum öngörülmüş ve bu durumu kötüye kullanan işverenler için yaptırımlar belirlenmiştir: (2) Birinci fıkra kapsamında ücretsiz izne ayrılarak nakdi ücret desteğinden yararlanan işçinin fiilen çalıştırıldığının tespiti halinde işverene, bu şekilde çalıştırılan her işçi ve çalıştırıldığı her ay için ayrı ayrı olmak üzere fiilin işlendiği tarihteki 4857 sayılı Kanunun39 uncu maddesince belirlenen aylık brüt asgari ücret tutarında çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince idari para cezası uygulanır ve ödenen nakdi ücret desteği ödeme tarihinden itibaren işleyecek kanuni faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir.

İkinci fıkrayla ücretsiz izne ayırdığı işçiyi fiilen çalıştıran işverene verilecek ceza; çalıştırdığı her ay için ayrı olmak üzere 1 aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası ve ödenen işçiye nakdi ücret desteğinin geri ödenmesi olarak belirlenmiştir.

2020 yılı için bir işçisini ücretsiz izne ayırmasına rağmen fiilen çalıştıran işverenin bir ay için ödeyeceği tutar yaklaşık olarak 4.120-TL+yasal faiz olarak hesaplanacaktır.

Bu durumun ayrıca işçi için bir haklı fesih nedeni olduğunu da belirtmek gerekir. Ücretsiz izindeyken fiilen evden veya işyerinden çalıştırılan işçi, iş akdini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir.

Av. Mehmet Berke ERYILMAZ

Aralık, 2020